Μύρισαν Χριστούγεννα
Ήταν σαν χθες, που περιμέναμε με αγωνία τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά για να ψάλλουμε τα κάλαντα.
Η προετοιμασία ξεκινούσε μέρες πριν, με τις πρόβες.
Πόσο υπομονετικός ήταν ο παππούς!! Μας άκουγε ξανά και ξανά, μέχρι να βεβαιωθούμε ότι δεν ξεχνάμε τα λόγια.
Την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ξεκινούσαμε πολύ νωρίς! Θέλαμε να προλάβουμε τα άλλα παιδιά και να τα πούμε από τους πρώτους. Κάποιες φορές πηγαίναμε μόνοι μας, εγώ κι ο αδερφός μου. Κάποιες άλλες πηγαίναμε μαζί με τα γειτονόπουλα. Μεγάλη κομπανία!! Τέσσερα – πέντε παιδιά πηγαίναμε από πόρτα σε πόρτα και φωνάζαμε: “Να τα πούμεεεε;;;”
“Να τα πείτε, να τα πείτε!!”, ακουγότανε η φωνή μέσα από το σπίτι. Κάποιοι άνοιγαν από τη στιγμή που ξεκινούσαμε να ψέλνουμε. Άλλοι περίμεναν να τελειώσουμε και μετά άνοιγαν την πόρτα τους.
Μερικά παιδιά έψελναν και των Φώτων, εμείς δεν βγαίναμε για κάλαντα εκείνη την ημέρα.
Μάλλον επειδή δεν ξέραμε καλά τα λόγια…
Τότε, εκείνες τις εποχές, μας έδιναν φρούτα, καρύδια και αμύγδαλα ολόκληρα με το τσόφλι, καραμέλες, κουραμπιέδες, μελομακάρονα και κάποιες φορές χρήματα.
Θυμάμαι ακόμα τα ξυλοκέρατα! Σπάνια, αλλά τα γνώρισα!
Θυμάμαι ακόμα τα ξυλοκέρατα! Σπάνια, αλλά τα γνώρισα!
Πρέπει να ήταν 1975 – 1976 που κάναμε τη μεγάλη εξόρμηση στην πόλη!! Η γειτονιά μάς φαίνονταν μικρή. Γέμιζε βέβαια η σακούλα με καλούδια, μαζεύμαμε και χαρτζιλίκι που το μετρούσαμε σε κάθε σταυροδρόμι για να κάνουμε τη μοιρασιά, αλλά οι πολυκατοικίες στο κέντρο της πόλης φάνταζαν ιδανικές για λιγότερο περπάτημα και περισσότερους μποναμάδες και λεφτά!!
Εκείνη τη χρονιά είχαμε πάει τρία παιδάκια για τα κάλαντα: εγώ, ο αδερφός μου και μια γειτονοπούλα η Ευθυμούλα, συμμαθήτρια του αδερφού μου. Χριστούγεννα, τσουχτερό κρύο, αλλά εμάς μας ζέσταινε ο ενθουσιασμός και η προσδοκία για το χαρτζιλίκι!! Άσε που στο μυαλό μας είχαμε ότι στις πολυκατοικίες μένουνε οι πλούσιοι!!
Φτάσαμε στον πρώτο όροφο της οικοδομής, απέναντι από τη Μητρόπολη της Βέροιας. Χτυπήσαμε το κουδούνι και ζητήσαμε την “άδεια” να τα πούμε!!
Όταν ευχηθήκαμε “κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει”, βγήκε μια ηλικιωμένη κυρούλα, μας έδωσε από ένα ξερό σύκο και μία δραχμή για να τη μοιράσουμε στα τρία!
Τι απογοήτευση Θεέ μου!! Οι δεκάρες κόντευαν να καταργηθούν, θέλαμε να τα μοιράσουμε δίκαια, αλλά η διαίρεση δεν έβγαζε πουθενά… Δώσαμε τόπο στην οργή, δώσαμε κάτι παραπάνω στην Ευθυμούλα και συνεχίσαμε.
Τι απογοήτευση Θεέ μου!! Οι δεκάρες κόντευαν να καταργηθούν, θέλαμε να τα μοιράσουμε δίκαια, αλλά η διαίρεση δεν έβγαζε πουθενά… Δώσαμε τόπο στην οργή, δώσαμε κάτι παραπάνω στην Ευθυμούλα και συνεχίσαμε.
Εκείνη τη χρονιά τα κάλαντα μας βγήκανε ξινά. Είχαμε αργήσει να γυρίσουμε στο σπίτι, αφού είχαμε “οργώσει” όλη την πόλη με τις ώρες, οι μαμάδες μας βγήκαν στη γειτονιά και μας έψαχναν. Είχαν τρελλαθεί από την αγωνία τους!
Εννοείται ότι αφού επιστρέψαμε, μας τα έψαλλαν κι αυτές για τα καλά!! Εγώ κι ο αδερφός μου ακούγαμε και τη μαμά και τη γιαγιά μας, πρίμο σεγόντο!!
Χρόνια μαγικά που αν δεν τα ζούσα, πώς θα τα θυμόμουν τώρα να σας τα εξιστορώ;…
Απ’ όσο θυμάμαι, όλα τότε ήταν ιεροτελεστία. Οι συζητήσεις των μεγάλων για τις προμήθειες και την προετοιμασία των γλυκών και των φαγητών, τα ψώνια από τον μπακάλη, τον κρεοπώλη και τον μανάβη, η βδομάδα της νηστείας πριν από τα Χριστούγεννα, τα “καλά” ρούχα που θα φορούσαμε στην εκκλησία και τα δώρα που θα έφερνε ο Άγιος Βασίλης.
Ψου ψου ψου η μαμά με τον παππού τα κανόνιζαν όλα! Ο μπαμπάς αναλάμβανε τα ψώνια για τα μαγειρέματα.
Τα χρόνια εκείνα, τα παιδικά, στολίζαμε το σπίτι δεκαπέντε μέρες πριν. Είχε προηγηθεί καθαριότητα και στην τελευταία γωνία του σπιτιού! Έβγαινε το δέντρο από το κουτί, τα στολίδια, τα φωτάκια και ξεκινούσε το πανηγύρι! Σαν μικρά παιδιά που σέβονται τον εαυτό τους, είχαμε άποψη για όλα! Για το πού θα μπει το κάθε στολίδι, πώς θα φτιάξουμε τη φάτνη, τι θα κρεμάσουμε στις κουρτίνες. Πόση υπομονή είχε η μαμάκα μου…
Όταν έκανα κι εγώ παιδιά, την κατάλαβα!
Η εβδομάδα πριν τα Χριστούγεννα ήταν βδομάδα νηστείας. Ελιές, τσάι και ψωμί για πρωινό, πατάτες γιαχνί, ντοματόσουπα, καλαμαράκια τηγανητά, πατατοσαλάτα αλάδωτη, φασολάδα, μαντί και φακές για μεσημέρι. Τα λουκουμάκια έπαιρναν κι έδιναν για να γλυκαθούμε ή για να κεράσουμε!
Τρεις μέρες μαγειρέματα και προετοιμασία για τα γιορτινά τραπέζια των Χριστουγέννων, κι άλλες τόσες για την Πρωτοχρονιά, ένα τραπέζι την παραμονή κι άλλο ένα ανήμερα!!
Ανεξίτηλες στη μνήμη μου οι μυρωδιές…
Η γιαγιά, Σμυρνιά, αναλάμβανε τα μελομακάρονα και τα σιροπιαστά, τα σαρμαδάκια (λαχανοντολμάδες), ό,τι είχε να κάνει με τζιγιέρια (συκωτάκια), τις τσιγαρίδες και την πηχτή!
Η μαμά έκανε τους κουραμπιέδες, τα κουλουράκια, το ινδοκάρυδο (η χαρά μας, επειδή ήταν σαν χιονισμένο από πάνω), τις σαλάτες (τζατζίκι, πατατοσαλάτα, λάχανο-καρότο, τυροκαυτερή), χοιρινή τηγανιά, γαλοπούλα γεμιστή και τη Βασιλόπιτα της Πρωτοχρονιάς.
Εγώ, φορούσα με καμάρι την ποδιά της καλής νοικοκυράς και βοηθούσα σε δουλειές “αγγαρίας” (τρίψιμο ντομάτας ή τυριών, σπάσιμο και ξεδιάλεγμα καρυδιών, φέρε το ένα – φέρε το άλλο, “ανακάτεψε το κρεμμύδι να μην καεί” και τέτοια…).
Μερικές φορές γκρίνιαζα, αλλά η μαμά μου έλεγε πως έτσι θα γίνω καλή νοικοκυρά!
Η μεγάλη μου χαρά ήταν όταν με τα μικροσκοπικά μου χεράκια, έπλαθα κουλουράκια ή προσπαθούσα να κουμαντάρω το γουδί και να κοπανήσω την καρυδόψυχα!
Κι έφτανε η στιγμή, όλοι αυτοί οι κόποι να “απλωθούν” πάνω στο τραπέζι και να γεμίσει χρώματα και μυρωδιές…
Κάναμε προσευχή, ο μπαμπάς γέμιζε με κρασί τα ποτήρια, λέγαμε “και του χρόνου” και η μαμά άρχιζε να σερβίρει.
Εκείνες τις ημέρες είχαμε το δικαίωμα να τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας για “Χρόνια Πολλά” και να πίνουμε κι εμείς τα παιδιά, μισό ποτήρι γλυκό κρασί!!
Την Πρωτοχρονιά, η βασιλόπιτα γίνονταν παραδοσιακή με φύλλο, καρύδια και κανέλα.
Ο παππούς, σαν μεγαλύτερος, αφού τη σταύρωνε και τη γύριζε τρεις φορές, έκοβε και ονομάτιζε τα κομμάτια. Η προσδοκία και η αγωνία να μας πέσει το φλουρί κορυφώνονταν μέχρι τη στιγμή που το έβρισκε ο τυχερός της οικογένειας!
Την τιμητική τους είχαν οι ιστορίες που μας έλεγε ο παππούς για τους καλικάντζαρους!
Ήταν τόσο πιστικός, που περιμέναμε να τους δούμε να ξεπροβάλλουν από καμιά γωνιά…
Εννοείται ότι την ημέρα των Φώτων ήμασταν από νωρίς για τον αγιασμό των υδάτων, για να σιγουρευτούμε ότι θα φύγουν οι καλικάντζαροι και θα πάρουμε ευλογία από τον παπά με αγιασμένο νερό! Εμείς σαν παιδιά, είχαμε και μια ακόμα περιέργεια. Θέλαμε να δούμε ποιος θα “πιάσει το σταυρό”!!
Τα χρόνια πέρασαν, οι ρυθμοί και οι συνήθειες άλλαξαν, αλλά οι γιορτές αυτές εξακολουθούν να είναι η χαρά μικρών και μεγάλων!!
Είτε Πνεύμα των Χριστουγέννων πούμε, είτε Θεία Χάρη, οι μέρες αυτές έχουν μια Αγιότητα που αγγίζει τις ψυχές όλων μας!
Καλές Γιορτές Υγεία κι Ευτυχία για όλο τον κόσμο!!
Η μαμά έκανε τους κουραμπιέδες, τα κουλουράκια, το ινδοκάρυδο (η χαρά μας, επειδή ήταν σαν χιονισμένο από πάνω), τις σαλάτες (τζατζίκι, πατατοσαλάτα, λάχανο-καρότο, τυροκαυτερή), χοιρινή τηγανιά, γαλοπούλα γεμιστή και τη Βασιλόπιτα της Πρωτοχρονιάς.
Εγώ, φορούσα με καμάρι την ποδιά της καλής νοικοκυράς και βοηθούσα σε δουλειές “αγγαρίας” (τρίψιμο ντομάτας ή τυριών, σπάσιμο και ξεδιάλεγμα καρυδιών, φέρε το ένα – φέρε το άλλο, “ανακάτεψε το κρεμμύδι να μην καεί” και τέτοια…).
Μερικές φορές γκρίνιαζα, αλλά η μαμά μου έλεγε πως έτσι θα γίνω καλή νοικοκυρά!
Η μεγάλη μου χαρά ήταν όταν με τα μικροσκοπικά μου χεράκια, έπλαθα κουλουράκια ή προσπαθούσα να κουμαντάρω το γουδί και να κοπανήσω την καρυδόψυχα!
Κι έφτανε η στιγμή, όλοι αυτοί οι κόποι να “απλωθούν” πάνω στο τραπέζι και να γεμίσει χρώματα και μυρωδιές…
Κάναμε προσευχή, ο μπαμπάς γέμιζε με κρασί τα ποτήρια, λέγαμε “και του χρόνου” και η μαμά άρχιζε να σερβίρει.
Εκείνες τις ημέρες είχαμε το δικαίωμα να τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας για “Χρόνια Πολλά” και να πίνουμε κι εμείς τα παιδιά, μισό ποτήρι γλυκό κρασί!!
Την Πρωτοχρονιά, η βασιλόπιτα γίνονταν παραδοσιακή με φύλλο, καρύδια και κανέλα.
Ο παππούς, σαν μεγαλύτερος, αφού τη σταύρωνε και τη γύριζε τρεις φορές, έκοβε και ονομάτιζε τα κομμάτια. Η προσδοκία και η αγωνία να μας πέσει το φλουρί κορυφώνονταν μέχρι τη στιγμή που το έβρισκε ο τυχερός της οικογένειας!
Την τιμητική τους είχαν οι ιστορίες που μας έλεγε ο παππούς για τους καλικάντζαρους!
Ήταν τόσο πιστικός, που περιμέναμε να τους δούμε να ξεπροβάλλουν από καμιά γωνιά…
Εννοείται ότι την ημέρα των Φώτων ήμασταν από νωρίς για τον αγιασμό των υδάτων, για να σιγουρευτούμε ότι θα φύγουν οι καλικάντζαροι και θα πάρουμε ευλογία από τον παπά με αγιασμένο νερό! Εμείς σαν παιδιά, είχαμε και μια ακόμα περιέργεια. Θέλαμε να δούμε ποιος θα “πιάσει το σταυρό”!!
Τα χρόνια πέρασαν, οι ρυθμοί και οι συνήθειες άλλαξαν, αλλά οι γιορτές αυτές εξακολουθούν να είναι η χαρά μικρών και μεγάλων!!
Είτε Πνεύμα των Χριστουγέννων πούμε, είτε Θεία Χάρη, οι μέρες αυτές έχουν μια Αγιότητα που αγγίζει τις ψυχές όλων μας!
Καλές Γιορτές Υγεία κι Ευτυχία για όλο τον κόσμο!!
Η βδομάδα της νηστείας
Δευτέρα: Λαχανόρυζο, ελιές
Φρούτα (πορτοκάλια)
Τρίτη: Καλαμαράκια γεμιστά, μαρουλοσαλάτα
Φρούτα (μανταρίνια)
Τετάρτη: Πατατοσαλάτα, ελιές
Φρούτα (μήλα, αχλάδια)
Πέμπτη: Γεμιστά ορφανά, ελιές
Φρούτα (πορτοκάλια)
Παρασκευή: Φασόλια σαλάτα, ταραμοσαλάτα,
χταπόδι ξυδάτο, ελιές
Φρούτα (μήλα, μανταρίνια)
Σάββατο: Φακές, φάβα, τουρσί, ελιές
Φρούτα (ακτινίδια)
Κυριακή: Μυδοπίλαφο,
Γλυκό: Χαλβάς σιμιγδαλένιος
Φρούτα (πορτοκάλια, αχλάδια)
Παραμονή Χριστουγέννων
Μπουγιουρντί, Ρώσικη από σπίτι, Τζατζίκι
Σαλάτα Λάχανο-Καρότο
Λαχανοντολμάδες
Τηγανιά χοιρινή
Φρουτοσαλάτα
Ινδοκάρυδο, Μελομακάρονα, Κουραμπιέδες
Κρασί κόκκινο ξηρό
Κρασί κόκκινο ημίγλυκο
Ανήμερα Χριστούγεννα
Η φέτα αλλιώς
Μαρουλοσαλάτα
Νουά με κυδώνια και δαμάσκηνα
Ρύζι Χριστουγεννιάτικο
Μανταρίνια, Μήλα, Ακτινίδια
Μπακλαβάς, Κωκ
Κρασί κόκκινο ξηρό
Κρασί κόκκινο ημίγλυκο
Παραμονή Πρωτοχρονιάς
Σαλάτα Πανδαισία, Σως γιαουρτιού
Κατσικάκι τραγανό
Χοιρινό με μανιτάρια
Πορτοκάλια, Αχλάδια
Σαραγλί, Μελομακάρονα, Κουραμπιέδες
Βασιλόπιτα
Κρασί κόκκινο ξηρό
Κρασί λευκό αφρώδες
Ανήμερα Πρωτοχρονιά
Σαλάτα ανάμικτη με ρόδι, Πιατέλα τυριών
Γαλοπούλα γεμιστή
Πατάτες φούρνου με πορτοκάλι
Φρουτοσαλάτα
Καταΐφι, Μελομακάρονα, Κουραμπιέδες
Βασιλόπιτα (του μπαμπά)
Κρασί κόκκινο ξηρό
Κρασί λευκό ημίγλυκο
