Τι ισχύει τελικά για τις δίαιτες αποτοξίνωσης;

Γράφει η Ιωάννα Δημοπούλου

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Οι δίαιτες αποτοξίνωσης, αλλά και προϊόντα που χρησιμοποιούνται γι’ αυτήν, υπάρχουν σε πληθώρα στην αγορά.

Συνήθως αυτές οι δίαιτες χρησιμοποιούνται ισχυριζόμενες πως αποβάλουν τις τοξίνες του οργανισμού και την γρήγορη απώλεια βάρους. Συνήθως δίνονται μετά από μια περίοδο αρκετής κατανάλωσης φαγητού με σκοπό την εξισορρόπηση του οργανισμού.

Είναι όμως αυτός ο τρόπος για την αποτοξίνωση του οργανισμού;

Κατά πόσο αυτές οι δίαιτες είναι ασφαλείς για τον οργανισμό; Μήπως μιλάμε για έναν μύθο;

Ας αναλύσουμε το ζήτημα αυτό…

Τί είναι οι τοξίνες;

Η επιστημονική κοινότητα υποστηρίζει πως οι τοξίνες είναι μεταβολικό προϊόν έμβιου όντος (ζώου, φυτού), μια δηλητηριώδη ουσία που αντιδρά αρνητικά με τα κύτταρα του οργανισμού με τον οποίο έρχονται σε επαφή. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση ασθένειας ή ακόμη και θάνατο στον οργανισμό που θα προσβάλει η τοξίνη. Μάλιστα, οι τοξίνες μπορούν να προκληθούν και από τον ίδιο μας τον οργανισμό. Ένα παράδειγμα τοξίνης η οποία προκαλεί ασθένεια στον οργανισμό μας είναι η βουτουλινική τοξίνη η οποία προκαλεί την λεγόμενη αλλαντίαση που αποτελεί μια βαριά δηλητηρίαση.

Πως ο οργανισμός καταπολεμά τις τοξίνες;

Ο οργανισμός μας είναι έτσι ανεπτυγμένος που διαθέτει δικό του σύστημα με ενσωματωμένη ικανότητα αποτοξίνωσης αποβλήτων και τοξινών.

Το σώμα μας φιλτράρεται συνεχώς, διασπά και εκκρίνει τοξίνες και άχρηστες ουσίες όπως είναι τα φάρμακα, το αλκοόλ, τα προϊόντα πέψης, οι χημικές ουσίες από ρύπους και τα νεκρά κύτταρα.

Τα όργανα τα οποία συμμετέχουν στην αποτοξίνωση είναι τα νεφρά, το συκώτι, έντερο και το δέρμα, τα οποία «αποτοξινώνουν» όλο μας το σώμα από την κορυφή ως τα νύχια, ανταποκρινόμενα σε σήματα να απομακρύνουν τυχόν άχρηστα προϊόντα.

Προϊόντα όπως τσάι ή διάφορα ροφήματα τα οποία υπόσχονται αποτοξίνωση, στην πραγματικότητα  λειτουργούν απλώς ως καθαρκτικά. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως κανένα ρόφημα, χάπια ή λοσιόν δεν κάνουν μαγικά. Για παράδειγμα, εάν μια μέρα έχεις καταναλώσει μια μεγάλη ποσότητα αλκοόλ, το συκώτι «εργάζεται» σκληρά, με σκοπό να διασπάσει το αλκοόλ σε προϊόντα τα οποία θα μπορεί να αποβάλει. Έτσι, εσύ, δεν χρειάζεται να καταναλώσεις κάτι με σκοπό να εντείνεις την προσπάθεια αυτή. Το μόνο που έχεις να κάνεις εάν θέλεις να αποτοξινωθείς από το αλκοόλ, είναι απλά να το αποφύγεις για μερικό διάστημα.

Τι είναι οι δίαιτες αποτοξίνωσης;

Οι δίαιτες αποτοξίνωσης είναι συνήθως διατροφική παρέμβαση μικρής διάρκειας, η οποία υπόσχεται την αποβολή τοξινών από το σώμα και ταυτόχρονα την γρήγορη απώλεια βάρους.

Οι δίαιτες αυτές έχουν διάφορες μορφές. Για παράδειγμα μια δίαιτα αποτοξίνωσης μπορεί να περιλαμβάνει:

• Πλήρη Νηστεία
• Κατανάλωση μόνο χυμών και νερού
• Τρώγοντας μόνο ορισμένα τρόφιμα
• Χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, βότανα, διάφορα τσάι ή άλλου τέτοιου τύπου ροφήματα
• Χρήση καθαρκτικών, διουρητικών ή κλύσματα για τον καθαρισμό του παχέος εντέρου
• Χρήση σάουνας

Αυτού του είδους οι δίαιτες δυστυχώς υπάρχουν στο εμπόριο, μέσω διαφημίσεων, social media ή ακόμα και σε κέντρα υγείας δίνοντας έμφαση στην γρήγορη απώλεια βάρους η οποία θα έχει και μεγάλο όφελος στην υγεία από την απώλεια τοξινών από το σώμα.

Προφανώς για κάποιον ο οποίος δεν είναι ειδικός και δεν γνωρίζει την πραγματικότητα, θα αγοράσει τέτοιες δίαιτες. Φυσικά και κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει για τέτοιου είδους θέματα παρά μόνο οι ειδικοί διατροφής, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να δίνουν διατροφικές παρεμβάσεις οι οποίες είναι βασισμένες σε επιστημονικά δεδομένα.

Για τις δίαιτες αποτοξίνωσης δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά δεδομένα τα οποία να υποστηρίζουν ότι όντως μπορούν να δημιουργήσουν αποβολή τοξινών από το σώμα με έναν διαφορετικό τρόπο εκτός από αυτόν που κάνει το σώμα μας από μόνο του.

Άτομα τα οποία ακολουθούν τέτοιες δίαιτες υποστηρίζουν πως νιώθουν καλύτερα, συνδέοντας αυτό το συναίσθημα με κάτι το οποίο τρώνε ή δεν τρώνε.

Ωστόσο, κάνοντας μια ισορροπημένη διατροφή, απέχοντας από το κάπνισμα, το αλκοόλ, τα φάρμακα, κάνοντας φυσική δραστηριότητα και εάν κοιμάσαι επαρκώς, θα νιώθεις πιο υγιής και γεμάτος ενέργεια. Άρα οι δίαιτες αυτές που πλασάρουν στο εμπόριο μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστες;

Κατά πόσο είναι ασφαλείς οι δίαιτες αυτές;

Άτομα τα οποία ακολουθούν δίαιτες αποτοξίνωσης ή υποθερμιδικές (με πολύ λίγες θερμίδες) αισθάνονται ατονία λόγω των πολύ χαμηλών θερμίδων αλλά και των χαμηλών θρεπτικών συστατικών και ιχνοστοιχείων που περιέχουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν παρενέργειες χαμηλού σακχάρου, μυϊκούς πόνους, κόπωση, αίσθημα ζάλη ή και ναυτία.

• Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC) και η Υπηρεσία Τροφίμων και φαρμάκων των ΗΠΑ, έχουν πάρει μέτρα για εταιρίες προϊόντων αποτοξίνωσης τα οποία κυκλοφορούσαν στο εμπόριο τα οποία περιείχαν μέσα παράνομα δυνητικά επιβλαβή συστατικά, χρησιμοποιούσαν ψευδείς ισχυρισμούς πως τα προϊόντα αυτά μπορούν να θεραπεύσουν ασθένειες
• Χυμοί που πλασάρονται ως «αποτοξινωτικοί» οι οποίοι δεν είχαν παστεριωθεί ή δεν είχαν υποβληθεί σε επεξεργασίες με σκοπό να σκοτωθούν ορισμένα βακτήρια που μπορεί να υπάρχουν τα οποία μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες ειδικά σε άτομα με πολύ χαμηλό ανοσοποιητικό
• Υπάρχουν χυμοί που χρησιμοποιούνται σε τέτοιου είδους δίαιτες οι οποίοι παρασκευάζονται με αρκετή ποσότητα οξαλικού. Τρόφιμα με οξαλικό είναι το σπανάκι και το παντζάρι. Μεγαδόσεις οξαλικού μπορεί να επιφέρουν πρόβλημα στα νεφρά
• Για τα άτομα με διαβήτη είναι απαγορευτικές τέτοιου τύπου δίαιτες.
• Τέτοιου τύπου αποτοξινωτικές δίαιτες οι οποίες σου απαγορεύουν αρκετά τρόφιμα δεν μπορούν να σου προσφέρουν μόνιμη απώλεια βάρους και φυσικά δεν περιλαμβάνονται όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός
• Τα καθαρτικά μπορούν να οδηγήσουν σε δυσμενείς επιπτώσεις στο παχύ έντερο ειδικά σε άτομα τα οποία έχουν προηγηθεί σε χειρουργείο στο κόλον, άτομα με ιστορικό σε γαστρεντερικές παθήσεις, αιμορροΐδες, νεφρική και καρδιακή νόσο
• Τα προγράμματα αποτοξίνωσης που περιέχουν καθαρτικά μπορούν να οδηγήσουν σε πολύ σοβαρή αφυδάτωση και απώλεια ηλεκτρολυτών. Επιπλέον, η κατανάλωση τσαγιού και βοτάνων και η μη κατανάλωση τροφής για αρκετές μέρες μπορεί να επιφέρει ηλεκτρολυτική ανισορροπία

Και πώς εξηγείται η απώλεια βάρους;

Σε αυτού του είδους δίαιτες παρατηρείται μεγάλη απώλεια βάρους. Αυτό συμβαίνει και είναι αναμενόμενο εφόσον υπάρχει αυστηρός περιορισμός αρκετών ομάδων τροφίμων αλλά και ημερήσιων θερμίδων.

Γενικότερα, σε αυτές τις express δίαιτες υπάρχει μεγάλη και γρήγορη απώλεια βάρους που, ως επί το πλείστον, είναι μυϊκός ιστός και υγρά και όχι λιπώδης ιστός και τοξίνες.

Ακολουθώντας δίαιτες με τόσο χαμηλές θερμίδες αλλά και με τόσο αυστηρό περιορισμό σε τόσο πολλά τρόφιμα, το αποτέλεσμα είναι η μείωση του ημερήσιου μεταβολισμού, που με τη σειρά του οδηγεί στο να «κολλήσει» κάποια στιγμή η ζυγαριά επειδή ο οργανισμός δέχεται το σήμα της ασιτίας και για να «αμυνθεί» μειώνει τον μεταβολισμό του με σκοπό να επιβιώσει. Μάλιστα, όταν το άτομο ξεκινήσει να σιτίζεται κανονικά με όλες τις ομάδες τροφίμων το αποτέλεσμα είναι να γίνει άμεση επαναπρόσληψη του βάρους που είχε χάσει.

Συμπερασματικά

Όλες αυτές οι δίαιτες περί αποτοξίνωσης είναι απλά μύθος του μάρκετινγκ και όχι ένα διατροφικό πρότυπο που είναι βασισμένο σε επιστημονικά δεδομένα. Προσφέρουν προσωρινή απώλεια βάρους με άμεση επαναπρόσληψη αυτών των κιλών μετά την λήξη της.

Η μόνη απώλεια που προσφέρουν είναι μυϊκή μάζα και υγρά που μειώνει τον βασικό μεταβολισμό και όχι αυτό που πραγματικά υποστηρίζουν, δηλαδή την απώλεια τοξινών.

Άκου τον ειδικό διατροφής…

Εάν θέλεις να ακολουθήσεις διατροφή πραγματικής αποτοξίνωσης το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να καταναλώνεις καθημερινά φρούτα και λαχανικά, να επιλέγεις δημητριακά ολικής άλεσης για αύξηση των φυτικών ινών ημερησίως, να ενυδατώνεσαι επαρκώς, να αποφεύγεις το κρέας με λίπος, να κοιμάσαι επαρκώς, να αθλείσαι και να αποφύγεις για μερικό διάστημα το αλκοόλ και τα φάρμακα.

Έτσι, το σώμα σου το οποίο είναι απόλυτα ικανό μαζί με τα σχετικά όργανα (ήπαρ, νεφρά, έντερο) μέσω διαφόρων μηχανισμών θα διασπάσει και θα αποβάλλει τις τοξίνες που πρέπει να απομακρυνθούν από το σώμα.

Η Ιωάννα Δημοπούλου αρθρογραφεί για το “Σεντούκι της Γιαγιάς” και προσφέρει στους αναγνώστες μας όλη την πολύτιμη γνώση της!